Wyspa Sobieszewska pod względem wielkości jest trzecią największą wyspą polskiego pobrzeża Bałtyku. Jednocześnie jest jedyną wyspą w Polsce, która powstała w wyniku ingerencji człowieka. Wyspa Sobieszewska pod względem wielkości jest trzecią największą wyspą polskiego pobrzeża Bałtyku. Jednocześnie jest jedyną wyspą w Polsce, która powstała w wyniku ingerencji człowieka. To nadmorska dzielnica Gdańska, oddalona od centrum o ok. 15 km. Walory przyrodnicze i mikroklimat Wyspy sprawiają, że jest to idealne miejsce do spędzenia urlopu, ale także – istny raj dla fotografów.
Historia powstania Wyspy Spichrzów jest związana z Wisłą i procesami zachodzącymi w jej delcie. Do 1840 roku główne ujście rzeki znajdowało się w Gdańsku. Jednak w nocy z 31 stycznia na 1 lutego 1840 nastąpiła katastrofa. Potężny zator lodowy spowodował zablokowanie odpływu wód wiślanych, które wezbrawszy do niespotykanych rozmiarów runęły w kierunku Bałtyku, przerywając Mierzeję Wiślaną w okolicach Górek Wschodnich. W ten sposób powstała bardzo trafnie nazwana przez Wincentego Pola – Wisła Śmiała. W wyniku katastrofy powstał również półwysep, którego zachodnią część stanowił teren obecnej Wyspy Sobieszewskiej.
Swój ostateczny kształt Wyspa uzyskała po 1895 roku, kiedy w celu rozwiązania problemu powodzi na Żuławach, na przedłużeniu Leniwki przekopano kanał o długości 7,1 km, nazwany Przekopem Wisły. W ten sposób Wisła otrzymała nowe, główne ujście, natomiast zachodnia część półwyspu stała się wyspą, nazwaną później Sobieszewską. Od północy oblewają ją wody Zatoki Gdańskiej, od południa wody Martwej Wisły, od wschodu Wisła Przekop, a od zachodu Wisła Śmiałej. Wyspa ma powierzchnię 35 km kw. i zamieszkuje ją 3,5 tys. mieszkańców.
Wyspa Sobieszewska jest bardzo zróżnicowana przyrodniczo, o czym w dużej mierze zadecydowało deltowe położenie tego terenu. Znajdziemy tu takie siedliska, jak plaże nadmorskie, wydmy, jeziora przymorskie, trzcinowiska, bory sosnowe, leśne młodniki czy zarośla wierzbowe oraz olchowe. A wszystko w ramionach Wisły i morza.
Na Wyspie występuje blisko 500 gatunków roślin oraz ponad 300 gatunków zwierząt kręgowych.
Poza pospolitymi zwierzętami leśnymi, jakimi jest sarna, lis, dzik, kuna czy łasica można tu spotkać również przybyłego do Polski ze wschodu jenota. Blisko brzegu morza można się natknąć na foki, a w północno-wschodniej części Wyspy, nad niewielkim jeziorkiem, mieszka rodzina bobrów.
Jednak największym bogactwem przyrodniczym Wyspy są ptaki, których stwierdzono tu ponad 300 gatunków. Spotykamy tu ptaki, które w innych okresach roku przebywają tysiące kilometrów stąd np. w północnej Syberii czy na południu Afryki. Ze względu na ptak na Wyspie powstały dwa rezerwaty ornitologiczne: w zachodniej części rezerwat „Ptasi Raj” i we wschodniej – rezerwat „Mewia Łacha”.
Założony w 1959 r. rezerwat przyrody „Ptasi Raj” ma powierzchnię 188 ha. W jego skład wchodzą dwa przymorskie jeziora (Karaś i Ptasi Raj) otoczone pasem trzcin i porośniętymi olchami dawnymi łąkami nadmorskimi. Głównym celem ochrony rezerwatu jest zachowanie kompleksu przybrzeżnych jezior, bagien i wydm, jako miejsca odpoczynku ptaków przelotnych.
W rezerwacie występuje ponad 320 gatunków roślin i 200 gatunków ptaków. Do najciekawszych gatunków lęgowych należą: rybitwa białoczelna, sieweczka obrożna, sieweczka rzeczna, bąk, kropiatka, zielonka, wąsatka i poróżniczek. Sporadycznie gniazduje tu ohar, edredon i ostrygojad. W okresie pozalęgowym najwięcej ptaków przebywa na otwartym lustrze wody. Są wśród nich stada kaczek, gęsi, łabędzi, łysek i mew.
Powstały w 1991 r. rezerwat przyrody „Mewia Łacha” zajmuje powierzchnię 19 ha. Celem ochrony jest zachowanie: kolonii lęgowych rzadkich gatunków rybitw, miejsc lęgowych, odpoczynku i żerowania ptaków siewkowych, blaszkodziobych i innych, charakterystycznej roślinności oraz krajobrazu stożka ujściowego Wisły wraz z całą dynamiką naturalnych procesów deltowych wielkiej rzeki nizinnej. Na terenie rezerwatu znajduje się kilkuhektarowe zarastające jeziorko, gdzie znalazła schronienie rodzina bobrów. Stwierdzono tu występowanie około 450 gatunków roślin naczyniowych, a wśród nich chronionego mikołajka nadmorskiego oraz storczyka kruszczyka rdzawoczerwonego.
Teren ujścia Wisły należy do jednego z najciekawszych terenów w kraju pod względem ornitologicznym. Występuje tu zarówno ogromne bogactwo gatunków (275 gatunków w różnych porach roku) jak i okresowo bardzo duże koncentracje ptaków, szczególnie mew, rybitw, kaczek i siewkowców. Letnie stada mewy małej należą do największych stad tego gatunku w Europie. Zimowe koncentracje mew i kaczek liczą nawet ponad 100 tys. ptaków. Po rezerwacie nie wolno poruszać się swobodnie w okresie lęgowym ptaków, czyli od 15.IV do 15.VIII.
Niewątpliwą atrakcją Wyspy, tym razem techniczną, jest śluza w Przegalinie. Reguluje ona obecny bieg Wisły od 1895 r. i oddziela stare koryto Wisły od Wisły Przekop. Śluza oprócz regulacji wód Wisły miała także zapewnić swobodne przeprawianie się przez nią statków – tzw. śluzowanie. Dlatego w Przegalinie w 1894 r. wybudowano 2 śluzy: jedną małą dla tratew oraz drugą dużą dla żeglugi. W miejscu śluzy dla tratew w latach 1975-1980 wybudowano nową śluzę żeglugową i nadano jej nazwę – Południowa. Dotychczasową, starą śluzę żeglugową, zwaną Północną, zamknięto. Stała się ona obiektem zabytkowym.
Dojazd możliwy jest z trzech stron. Najszybciej dostaniemy się na Wyspę czynnym przez cały rok mostem pontonowym na Martwej Wiśle. Dwie pozostałe drogi to most na śluzie w Przegalinie oraz od strony wschodniej przeprawa promowa na Wiśle Przekop.
Z centrum Gdańska na Wyspę Sobieszewską jeździ kilka linii autobusowych. Czas dojazdu na Wyspę Sobieszewską wynosi 35 min.
